مسئلة «نبوت» از دیرباز كانون گفتگوهاي متكلمان و فلاسفه اسلامي بوده است. این پژوهش به روش کتابخانهای به تحلیل و بررسی دیدگاه ملاصدرا دربارة حقیقت نبوت، ميپردازد. صدرالمتألهین براساس مبانی فلسفی خود ـ ازجمله تشکیک در وجود، حرکت جوهری، اتحاد عاقل و معقول ـ و با توجه به شايستگيهاي نفساني پيامبر، به تبیین و تحلیل حقیقت نبوت پرداخته است. از ديدگاه او نبی انسانی است که با گذر از مرحلۀ حس، خیال و عقل، به بالاترین مرتبۀ عقل نظری (عقل مستفاد) و عقل عملی (فناء) برسد كه دراینصورت، نفس نبی با صور معقوله و عقل فعّال متحد ميشود و این بالاترین مقام انسان، یعنی مقام نبوت است.
صدرالمتألهین انبیاء را صاحب کمالات اولیه و ثانویهای میداند که براساس آنها به مرتبۀ خلافت الهیه نايل میشوند و استحقاق آن را دارند که ریاست خلق را بر عهده گیرند. وی شریعت را ظاهر نبوت و باطن آن را ولایت میداند و معتقد است مقام نبوت یکی از مراتب ولایت است.
این نوشتار برای تبیین هرچه بهتر نظریۀ ملاصدرا دربارة حقیقت نبوت، به بررسي مباحث دیگری همچون تفاوت نبی و ولیّ، نبی و فیلسوف، مقام نبوت و رسالت و تفاوت نبوت و کهانت از دیدگاه ملاصدرا میپردازد.
|