جستجوي مقاله (جستجوی پیشرفته)

در این قسمت شما می توانید عنوان یا قسمتی از خلاصه مقاله مورد نظر خود را در کادر زیر وارد نمونه و لیست مقالات مرتبط را مشاهده نمایید

اخبار نشریه

آخرین شماره

No 12
شماره 12 سال 7
بهار - تابستان 1400
|

پربازدیدترین مقالات


آخرین مقالات منتشر شده

استفاده از عقل برای تبیین معارف الهی از دیرباز موردتوجه اندیشمندان قرار گرفته است، در قرآن کریم نیز بهره‌گیری از عقل مورد تاکید است در بسیاری از آیات قرآن کریم واژه‌های: تعقلون، تدبرون و غیره به کار رفته است که توجه به این قوه الهی را بیان می نماید. با توجه به اهمیت و جایگاه عقل در معارف اسلامی مقاله حاضر با جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای به روش مقارن به بررسی عقل گرایی در قرآن از دیدگاه آرکون و علامه طباطبایی می پردازد. ثمره تحقیق این قلم آن است که آرکون معنا و مفهوم عقل در قرآن را برخلاف عقل برهانی و استدلالی مدنظر دارد و با دسته بندی عقل اسلامی به سه دوره: شکل گیری اندیشه اسلامی، کلاسیک اسلامی و دوران اسکولاستیک معتقد است؛ عقل اسلامی پیرو وحی بوده، واژه عقل در قرآن بیانگر عبارات احساس گونه و مجاز است که به هیچ وجه استدلال پذیر نیست. و در اعصار بعد از نزول قرآن کریم معارف الهی توسط رئیسان مذاهب به نسل بعد به صورت منقول منتقل شده و خالی از استدلال است، اما علامه طباطبایی عقل قرآنی را به معنای مطابق فطرت بشر بودن تفسیر می‌کند. واژگان کلیدی: عقل، قرآن، فطرت، علامه طباطبایی، آرکون
مرضیه ادهمی - مصطفی سلطانی
DOI : 0
کلمات کلیدی : عقل قرآن فطرت علامه طباطبایی آرکون
مسأله علم یکی از بنیادی‌ترین مباحث فلسفه است که بسیاری را به تأمل درباره حقیقت و کیفیت آن واداشته است. مفهوم علم که به معنای مطلق دانش و آگاهی است، مفهومی بدیهی است، اما رویکرد حکماء اسلامی به حقیقت آن متفاوت است. بعضی آن را امری سلبی و بعضی آن را صورت منطبعه در عقل و برخی نیز آن را از مقوله اضافه دانسته‌اند. ملاصدرا نیز با توجه به مبانی خاص خود مانند اصالت وجود، حقیقت علم را امری وجودی و حضوری می‌داند و با این رویکرد علم را از سنخ وجود و خارج از مفاهیم ماهوی می‌داند. در این پژوهش ابتدا به بررسی و تحلیل چیستی علم از دیدگاه حکمای اسلامی پرداخته شده است و سپس با روش تحلیلی دیدگاه ملاصدرا درباره حقیقت علم مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت ثمرات وجودی مترتب بر آن را بررسی کرده است.
هادی ایزانلو - زهرا حاجی‌نیا
DOI : 0
کلمات کلیدی : علم تجرد حضور حکمت متعالیه
روح الله سوری
DOI : 0
کلمات کلیدی :
مبنای «وحدت نفس و قوی » یا «النفس فی وحدتها کل القوی» یکی از اصلی ترین مبانی ملاصدرا در باب نفس شناسی فلسفی است ،به منظور فهم صحیح این مبنا و رسیدن به ثمرات وکارکردهای آن،باید تصویر خوبی از آن به دست آورد؛لذا با روش تحلیلی-توصیفی ابتدا به دیدگاه مشائین پرداختیم و با بررسی آن به این نتیجه رسیدیم که فقدان برخی مبانی لازم ،باعث تحلیل نادرست ایشان از رابطه نفس و قوی شده است.در تبئین دیدگاه ملاصدرا بین مقام ذات و فعل، همچنین بین نظر متوسط و نهائی ملاصدرا در باب تشکیک تفکیک کردیم و معلوم شد که رابطه نفس وقوی در نگاه ملاصدرا به حسب مقامات متعدد تفاسیر مختلفی دارد:مطابق با مقام ذات به «نفس و حقایق مندمجه آن» و طبق دیدگاه تشکیک خاصی به «نفس و مراتبش» و طبق تشکیک خاص الخاصی «نفس و شئوناتش» تفسیر می شود.
محمد خانی
DOI : 0
کلمات کلیدی : وحدت نفس و قوی ، مراتب نفس ، شئون نفس ، تشکیک ، ابن سینا ، ملاصدرا
بحث علم دینی یا اسلامی سازی علوم در جهان اسلام، یکی از مسائل مهم در عرصه علوم انسانی است که در چند دهه اخیر ذهن بسیاری از متفکران و فیلسوفان را در حوزه علم و دین به خود مشغول کرده است. پژوهش در مبانی و مبادی معرفت شناختی و روش شناختی دیدگاه های مطرح شده در حوزه علم دینی یکی از نیازهای اساسی متفکرین در عرصه علوم انسانی و اجتماعی است. بحران های ناشی از علم گرایی و افراط در نظریات تعارض علم و دین در دو قرن اخیر پرسش از همکاری علم و دین و به تبع آن امکان علم دینی و خدا باور را مورد تامل قرار داده است. نظریات مختلفی توسط اندیشمندان جهان اسلام طی دو قرن گذشته ارائه شده است و هریک از زاویه نگرش خود به اسلامی سازی علم پرداخته اند. دکتر فاروقی با تاکید بر میراث اسلامی گذشته و ضعف های نظام آموزشی سنّتی و غرب، اسلامی سازی علوم را در گرو، اصلاح نظام آموزشی و ادغام دو سیستم سنّتی اسلامی و جدید غربی با محوریت اسلام می داند. اهمیت دیدگاه دکتر فاروقی بر این است وی ضعف و کاستی های نظام آموزشی اسلامی را شناخته و نگاه آسیب شناسانه به علوم جدید داشته است
محمد قمی اویلی
DOI : 0
کلمات کلیدی : فاروقی ، ، اسلامی سازی علوم، ، نظام آموزشی سنتی، ، میراث اسلامی، ، تمدن غرب
نفس دارای وجودی سیلانی است و در بستر این وجود سیال، مراحل عنصری، طبیعی، معدنی، نباتی، حیوانی (تجرد مثالی) و نطقی (تجرد عقلانی) را به‌ترتیب دارا می‌شود. ذاتی بودن رابطۀ نفس و بدن و اتحاد وجودی آن دو و اسناد حقیقی افعال طبیعی و نباتی به نفس و از طرفی وقوع حرکت و تغییر در محدودة معلومات و ملکات نفس، بیانگر وجود سیال داشتن نفس است. با توجه به وجود سیال نفس و ارتباط ذاتی نفس و بدن، باید نفس را کمال اول برای جسم طبیعی دانست؛ کمال اولی که علاوه بر حیثیت مادی و طبیعی و داشتن تعلق ذاتی به بدن، دارای حیثیت تجردی نیز هست و منشأ تمام آثار حیاتی در جسم خویش به شمار می‌آید.
حامد کمیجانی
DOI : 0
کلمات کلیدی : حرکت جوهری نفس، وجود سیال، اشتداد وجودی
تعالیم اسلامی در یک تقسیم رایج و مشهور به سه بخش عقاید، اخلاق و فقه تقسیم می گردد.در حوزه فقهی با یک سابقه تاریخی،کار علمی اجتهادی همواره مطرح و مورد توجه بوده است لکن در دو حوزه معارف اعتقادی و اخلاقی علی رغم اهمیت و تاثیر بسیار آنها بر هدایت،رشد،کمال و سعادت انسان و جامعه، اجتهاد و تلاش های علمی مجتهدانه، بسیار کمتر مورد توجه بوده و هست.این نوشتار پس از تعریف مفهوم و مقصود از اجتهاد در معارف اعتقادی، با بیان سه گونه ادله قرآنی،روایی و عقلی، به دنبال اثبات ضرورت کار اجتهادی و استنباطی عمیق در حوزه معارف اعتقادی می باشد و پس از ذکر ادله فراوان نقلی و عقلی، این نتیجه گرفته می شود که بسیار لازم و ضروری است که در معارف اعتقادی نیز تلاش اجتهادی و استنباطی دقیق و عمیق همانند اجتهاد در فقه به گونه شایسته و کافی انجام گیرد.
سیدمحمد طباطبایی
DOI : 0
کلمات کلیدی : اجتهاد دین معارف اعتقادی ضرورت هستی شناسی قرآن روایات عقل

معرفي نشريه

صاحب امتیاز :مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی
مدیر مسئول :غلام‌رضا فیاضی (استاد فلسفه موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی)
سردبیر :روح‌الله سوری (استادیار فلسفه دانشگاه خوارزمی)
هیئت تحریریه :
رضا اسحاق نیا (استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)
علی امینی نژاد (استاد فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم)
محمد حسین زاده (استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران)
احمد حیدرپور (استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی)
حسن رمضانی (استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)
روح الله سوری (استادیار فلسفه دانشگاه خوارزمی)
سید یدالله یزدان پناه (استاد عالی فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم)
یارعلی کردفیروزجایی (استاد فلسفه دانشگاه باقرالعلوم)
مجتبی مصباح (دانشيار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خميني)
شاپا : 2476-4302
شاپا الکترونیکی :

نمایه شده